Phục hồi chức năng gãy thân xương cánh tay

PHỤC HỒI CHỨC NĂNG GÃY THÂN XƯƠNG CÁNH TAY

Trích: Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị của chuyên ngành Phục hồi chức năng 2014 của Bộ y tế: Số 3109/QĐ-BYT

I. ĐẠI CƯƠNG

– Gãy thân xương cánh tay được tính từ cổ giải phẫu, trên chỗ bám của cơ ngực to đến vùng trên lồi cầu nơi xương bắt đầu bè rộng.

– Gãy thân xương  cánh tay chiếm 1,3% tổng số gãy. Ở người lớn nó chiếm 8-19% gãy thân xương ống dài, ở trẻ em ít gặp.

– Đa số điều trị không mổ, tỷ lệ liền xương cao, ít biến chứng hơn so với mổ kết hợp xương.

– Gãy thân xương cánh tay dù can xương lệch cũng ít ảnh hưởng đến chức năng tay bên gãy vì nhờ có khớp vai và khớp khuỷu bù trừ .

– Thần kinh quay nằm ở rãnh xoắn sát xương nên dễ bị liệt khi gẫy đoạn giữa.

II. CHẨN ĐOÁN

1. Các công việc của chẩn đoán

1.1. Hỏi bệnh

– Thời gian bị chấn thương gây gãy thân xương cánh tay

– Nguyên nhân gây gãy thân xương cánh tay do các nguyên nhân trực tiết như ngã đè lên, vật cứng đánh vào cánh tay, tai nạn ô tô hay do các nguyên nhân gián tiếp như ngã chống tay duỗi…

– Bệnh nhân đã được điều trị bảo tồn bằng bột, nẹp hay phẫu thuật kết hợp xương.

– Thời gian bệnh nhân được tháo bỏ bột hay dụng cụ kết hợp xương.

– Vận động và cảm giác của khớp vai, cánh tay, cẳng tay, bàn tay

1.2. Khám và lượng giá chức năng

– Khám lực cơ vùng khớp vai, cánh tay, cẳng tay, bàn tay

– Đo tầm vận động khớp vai, khớp khuỷu, cổ tay.

1.3. Chỉ định xét nghiệm cận lâm sàng

Chụp Xquang cánh tay bên tổn thương

2. Chẩn đoán xác định

– Bệnh nhân có tiền sử chấn thương

– Bệnh nhân đang được điều trị bảo tồn bất động bằng bột hay nẹp

– Bệnh nhân đang được điều trị phẫu thuật kết hợp xương

– Bệnh nhân bị hạn chế tấm vận động

– Bệnh nhân có thể có teo cơ, yếu cơ vùng cánh cẳng, bàn tay.

– Chụp phim Xquang có hình ảnh tổn thương  cũ xương cánh tay

3. Chẩn đoán nguyên nhân

– Gãy xương do sang chấn

– Gãy xương  do các bệnh lý về xương:  loãng xương,  giòn xương,  u xương, tiểu đường, lạm dụng điều trị các bệnh bằng corticoid…

III. PHỤC HỒI CHỨC NĂNG VÀ ĐIỀU TRỊ

1. Nguyên tắc phục hồi chức năng và điều trị

Giai đoạn bất động

– Cải thiện tuần hoàn

– Chống teo cơ do bất động

Giai đoạn sau bất động

– Cải thiện tuần hoàn

– Duy trì tầm hoạt động các khớp tự do

– Duy trì lực cơ ở các khớp tự do (cổ, bàn tay, ngón tay)

– Chống teo cơ

– Ngừa cứng khớp

– Gia tăng tầm vận động khớp giới hạn

2. Các phương pháp và kỹ thuật phục hồi chức năng

Giai đoạn bất động

– Cử động chủ động ngón tay, cổ tay

– Co cơ tĩnh các cơ vùng đai vai, cơ nhị đầu, cơ tam đầu cánh tay

Chú ý: theo dõi mạch quay và thần kinh quay. Nếu có dấu hiệu tổn thương thần kinh quay cần theo dõi tiến triển của thần kinh. Nếu không thuyên giảm nên nghĩ đến thần kinh bị kẹt giữa hai đầu xương hoặc bị đứt chứ không phải bị chèn ép do phù nề.

Giai đoạn sau bất động

– Tư thế trị liệu: Nâng cao tay

– Tập chủ động cử động cổ tay, ngón tay

– Tập co cơ tĩnh các đai vai, cơ nhị đầu, cơ tam đầu cánh tay

– Sau 2 tuần tập tăng tầm độ khớp vai và khớp khuỷu nhẹ nhàng bằng chủ động trợ giúp tay kỹ thuật viên hoặc dàn treo

– Sau 1 tháng: có thể cho đề kháng khớp vai, tùy theo bậc cơ của người bệnh. Có thể áp dụng kỹ thuật giữ nghỉ đối với khớp khuỷu (tùy theo bậc cơ của bệnh nhân)

Chú ý: tránh tập quá mạnh và tránh tập vặn xoay cánh tay

– Hướng dẫn chương trình điều trị tại nhà: bò tường trong tư thế gập và dạng vai, tự trợ giúp bằng tay lành

3. Các điều trị khác

– Các thuốc giảm đau nhóm Non- Steroid

–   Các   thuốc   tái   tạo   kích   thích   liền   xương   nhanh:   Calcitonin, Biphosphonat,Calcium

– Các thuốc giảm đau thần kinh nếu có đau thần kinh.

IV. THEO DÕI VÀ TÁI KHÁM

Bệnh nhân cần được theo dõi tình trạng đau, teo cơ, yếu cơ hoặc sự hạn chế tầm vận động của khớp vai, khớp khuỷu, khớp cổ tay.

Hẹn tái khám khi bệnh nhân đau lại hoặc đau tăng lên.

0 0 đánh giá
Article Rating
Theo dõi
Thông báo của
guest

20 Comments
Mới nhất
Cũ nhất Được bỏ phiếu nhiều nhất
Phản hồi nội tuyến
Xem tất cả bình luận
Minh
Minh
6 năm trước

Chào bác Sỉ nem nay em 20t em bị tai nạn gãy xương ở phần cơ đã mổ và đống nẹp . đã hơn 2 tháng . nhưng cổ tay thì không gồng lên được còn các ngón tay thì k duỗi ra được thế là sao ạ

Nguyễn hoài nam
Nguyễn hoài nam
6 năm trước

Chào bác sĩ.
Em năm nay 29t,em bị tai nạn xe máy gãy xương cánh tay ( gần khớp vai ) và em đã được mổ nẹp vít 35 ngày. Hiện tại em có thể cử động nhẹ toàn cánh tay được nhưng mổi lần cử động khớp vai thì toàn bộ các khớp cánh tay bị đau và cả cơ củng bị đau
Xin hỏi bác sĩ em bị như vậy có phải là triệu chứng bình thường sau gãy tay hay không ổn ạ ?
Mong được sự tư vấn của bác sĩ. Em cảm ơn bác sĩ.

Ngô Thị Chuyên
Ngô Thị Chuyên
7 năm trước

Chào bác sĩ, cháu năm nay 20 tuổi, cháu bị gãy 1/3 giữa xương cánh tay trái, đã được mổ bằng nẹp vis được 13 ngày rồi, hiện tại bàn tay và các ngón tay cháu cử động được bình thường, ở phần khớp khuỷu thì có hơi sưng nề 1chút và cháu đang tập vận động khớp khuỷu nhưng chỉ duỗi đc 120 độ là rất đau rồi ạ. Cháu muốn hỏi bác sĩ là cháu có nên tập vận động sớm như vậy ko ạ? Và khoảng sau bao lâu thì cháu có thể hồi phục lại ạ? Cám ơn bác sĩ!

Nguyen thi tuyet
Nguyen thi tuyet
7 năm trước
Trả lời  Ngô Thị Chuyên

Bac di cho chau hỏi a, con chau nam nay 4 tuoi bi gãy 1/3 tren canh tay trai, chau bo bot dc 2 tuan bo ca canh tay vong qua nguoi, nhung chau hien tai ko nắm , duỗi dc ban tay, bac sy cho chau hoi vay con chau co bi sao ko, chau mong bac sy giai dap giup c, c xin chan thanh cam on!

Kiều oanh
Kiều oanh
8 năm trước

Em cháu bị u đầu trên xg cánh tay đã pt ghép xương và khx bằng nẹp vít.sau đó bó bột 1 tháng và tiếp tục đeo đai đc 2 tuần rồi ạ.hiện tại các ngón tay và khuỷu tay vẫn cử động tốt.cháu muốn hỏi trong thời gian đeo đai này thì có thể tập vận động như nào ạ

bùi thị vui
bùi thị vui
8 năm trước

bac oi cho chau hoi chau bi gãy tay trái 1/3 gần khuỷu tay ở phía dưới chau bi 1 nam r chup xquang thi xuong cua chau bị lệch nhưng đã liền rồi. cháu vừa ở viện 108 ve cháu ở khoa đông y bác sỹ bảo cháu bị liệt đám rối thần kinh bây gio tay cháu có nguoi cầm thi cháu gập duoc tay chỉ hơi duỗi đuoc. bàn tay cháu nắm đuoc nhung chi hoi xòe đuoc ra. cháu khong nâng đuoc tay len vay tay cháu co hi vọng chữa đuoc khong a. chau di tập ở phòng vật lý trị liệu bảo cháu bị dính khớp và cứng cơ vậy chau phải chữa như the nào a. bsy giúp chau với cháu nam nay 25 tuoi cháu làm giáo viên cháu không phải làm việc nặng ạ. cháu mong đuoc sự hồi âm của bsy

Nguyen quoc truong
Nguyen quoc truong
8 năm trước

Chao bac sy ah .chau nam nay 26 t ,chau bi gay 1/3 tren xuong cang tay trai .chau da thao bot nhung khop khuyu tay chua co va duoi thang dc ah ,chi co dc goc 90 do va duoi duoc rat it ah .con khop co tay rat dau va chua xoay nguoc lai duoc ah .cho chau hoi nhu vay co binh thuong khong ah va phuong phap phuc hoi nhu the nao ah .chau xin cam on bac sy ah