Nhuyễn xương xảy ra khi khung xương không thực hiện được quá trình canxi hóa (còn gọi là khoáng hóa) như bình thường. Còi xương ở trẻ em cũng là một biểu hiện của chứng này.
Phân biệt nhuyễn xương và loãng xương
Nhuyễn xương không giống như loãng xương, rối loạn xương khác cũng có thể dẫn đến gãy xương. Nhuyễn xương dùng để chỉ mềm xương, thường gây ra bởi sự thiếu hụt vitamin D. Nhuyễn xương là kết quả từ một khiếm khuyết trong quá trình tạo xương, trong khi phát triển bệnh loãng xương do sự suy yếu của xương.
Các triệu chứng thường nghèo nàn
Nếu chỉ bị nhuyễn xương ở mức độ nhẹ, các triệu chứng lâm sàng rất nghèo nàn và thường bị bỏ qua như còi xương ở trẻ em. Ở mức độ nặng, người bệnh thấy đau xương, yếu cơ, đôi khi cột sống có vẻ như bị dồn lại, cong xuống, làm giảm chiều cao của người bệnh. Ở giai đoạn muộn, mức độ đau tăng lên, các động tác vận động trở nên khó khăn hơn. Có thể xuất hiện các rối loạn tiêu hóa do kém hấp thu, các cơ trở nên yếu, thậm chí liệt cơ do giảm kali huyết. Chụp phim Xquang thấy hình ảnh loãng xương nhất là ở cột sống và khung chậu; cột sống gù vẹo, khung chậu biến dạng, lồng ngực biến dạng dẹt hoặc hình chuông. Hình ảnh đặc trưng là gãy xương: có những vết rạn xương có thể thấy ở xương chậu, xương đùi, xương bả vai.
Thực phẩm giàu canxi giúp xương vững chắc.
|
Nguyên nhân gây nhuyễn xương
Nhuyễn xương có thể xảy ra nếu không có đủ các khoáng chất trong chế độ ăn uống hoặc nếu cơ thể không hấp thụ chúng đúng cách…
Thiếu tiếp xúc với ánh sáng mặt trời: Ánh sáng mặt trời tạo ra vitamin D trong da. Cơ thể cần vitamin D để hấp thụ canxi. Nhuyễn xương có thể phát triển ở những người dành ít thời gian trong ánh sáng mặt trời, mặc áo chống nắng dày hoặc sống trong các khu vực ánh sáng mặt trời ngắn hoặc tối.
Thiếu hấp thụ vitamin D: Một chế độ ăn ít vitamin D là nguyên nhân phổ biến nhất của loãng xương, nhất là ở các nước chậm phát triển và ở khu vực nghèo nàn về chế độ dinh dưỡng.
Bệnh Celiac: Trong rối loạn tự miễn dịch, niêm mạc ruột non bị hư hỏng do tiêu thụ thực phẩm có chứa gluten, một loại protein được tìm thấy trong lúa mạch, lúa mỳ và lúa mạch đen. Hư hỏng màng ruột không hấp thu chất dinh dưỡng, trong đó có vitamin D.
Rối loạn chức năng thận hoặc gan: Ở một số bệnh nhân mắc một số bệnh liên quan đến rối loạn chức năng của gan hoặc thận có thể cản trở khả năng để xử lý vitamin D thì dẫn đến tình trạng nhuyễn xương.
Sử dụng thuốc và phẫu thuật: Đối với một số bệnh cần phải dùng thuốc như điều trị động kinh có thể gây loãng xương dẫn đến nhuyễn xương. Hoặc bệnh lý liên quan đến phải cắt bỏ một phần hoặc toàn bệnh dạ dày, ruột non có thể gây loãng xương vì dạ dày phá vỡ các loại thực phẩm để giải phóng vitamin D và khoáng chất khác, được hấp thụ trong ruột non.
Có thể điều trị?
Tùy thuộc vào nguyên nhân mà bác sĩ sẽ có những phương pháp, liệu trình điều trị phù hợp. Nếu nhuyễn xương phát sinh từ sự thiếu hụt dinh dưỡng hoặc ánh sáng mặt trời, bổ sung thêm mức độ thấp của vitamin D trong cơ thể thường là phương pháp chữa trị bệnh này. Nói chung, những người có loãng xương có thể bổ sung vitamin D bằng đường uống trong thời gian vài tuần đến vài tháng hoặc tiêm tĩnh mạch.
Nếu nhuyễn xương do nồng độ canxi trong máu hoặc phospho thấp, có thể uống bổ sung theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
Khi nào cần đến gặp bác sĩ?
Chứng nhuyễn xương có diễn biến từ từ cho nên người bệnh hay chủ quan không đi kiểm tra, thường đến bệnh viện khi đã muộn, gây khó khăn cho công tác điều trị. Chính vì vậy, cần đi khám dinh dưỡng thường xuyên, nhất là trẻ em, phụ nữ và người cao tuổi. Để phòng bệnh nhuyễn xương, ăn uống đủ chất dinh dưỡng, ăn thực phẩm giàu vitamin D như: bao gồm cả dầu cá (cá hồi, cá thu, cá mòi), lòng đỏ trứng và ngũ cốc, sữa, bánh mỳ…
Nếu không nhận được đủ vitamin và khoáng chất trong chế độ ăn uống hoặc nếu mắc một số bệnh ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa, cần tham khảo ý kiến bác sĩ về việc dùng bổ sung vitamin D, canxi.
ThS.BS. Phạm Văn Thanh